Düşmemiş Bir Uçağın Kara Kutusu
Tülay German beğendiğim seslerden biri. Hakkında Kor ve Ateş Yılları isimli bir belgesel olduğunu öğrendiğimde izlemek istedim. Bunun yakın zamanda mümkün olmayacağı kesinleşince German'ın kendi kaleminden çıkan Düşmemiş Bir Uçağın Kara Kutusu'nu okuma listeme ekledim. İlk baskıları Çınar Yayınları'ndan çıkan kitabı çevrimiçi sahaf sitelerinde uzaktan takip ederken Afrika Yayınları'nın yeni bir baskı çıkardığından haberdar oldum. Kitabın elime geçmesiyle üç günde okuyup bitirdim kitabı.
Burada kitap hakkında bir şeyler yazmayacağım. Kitapta geçen çeşitli isimleri, yerleri, olayları, nesneleri paylaşacağım. Bunlar, benim karşılaştığım zaman hakkında araştırma yapmak için not aldığım şeyler sadece. Başka birisi için hiçbir şey ifade etmeyebilir ama sonrasında benim için hatırlatıcı işlevi görecektir.
Dario Moreno ve Orhan Veli bir dönem oda arkadaşıymış. Kitapta Orhan Veli doğrudan geçmiyor ama diğer iki Garip ismen geçiyor.
Yatak fitili, görsel olarak şurada göründüğü gibi. Tam olarak ne olduğu hakkındaki araştırmalarım sonuçsuz kaldı. Twitter'da bir kullanıcı mitil nedir sorusuna cevap olarak şunları söylemiş: "Yatak, yorgan, yastık gibi gibi içi pamuk veya yün ile doldurulan şeylerde iç malzeme kaymasın diye kenara ya da ortalara atılan dikişler için kulanılan kalın ip ya da dikiş stili." Sanırım yatak fitili de bu demek veya buna yakın bir anlamı var. Ayrıca o kadar yatak fitili üreticimiz var ama biri bile ne olduğunu kısa da olsa sitesine yazmamış.
Toby Wing, 14 Temmuz 1915 doğumlu, Amerikalı aktris ve şov kızı.
Kitapta bir Topal Tavşan hikayesinden bahsediliyor. Bu olabilir.
Okula başlayalı üç hafta olmuş. Dün akşam yemekte, annem söyledi. Öyleyse, tam üç haftadır, her gece rüyamda Oktay Sinanoğlu'nu görüyorum.
Oktay Sinanoğlu bizim sınıfta, 1-B'de. Yanımdaki masada, Türkün'le oturuyor ve teneffüslerde bile durmadan yazı yazıyor. Sınıfın en çalışkanı o. İpek gibi sapsarı saçları var.
Küçük harflere başladık.
Sınıfta herkes Oktay'ı sevdiğimi anladı. Oktay'dan başka!..
Tülay German'ın gittiği ilkokul: Türk Maarif Cemiyeti (Ankara Koleji.)
Carmen Miranda, 9 Şubat 1909 doğumlu, Portekiz asıllı Brezilyalı samba şarkıcısı, dansçı, Broadway aktrisi ve 1930'lardan 1950'lere kadar popüler film yıldızı. Tülay German bir gün teneffüste bu sanatçının taklidini yaparken Melahat Öğretmenine yakalanmış (bu arada kitapta bazı kişi isimleri değiştirilmiş. Sanırım Tülay German'ın hakkında pek de iyi şeyler söylemediği kişilerin ismi değiştirilmiş sadece). Kitapta nasıl bir taklit olduğundan bahsedilmiyor ama belki de budur.
İlkokulda erkekleri dövüyormuş Tülay German. Erol Bakırcıoğlu'nu dövmüş bir gün örneğin.
Kitapta ismi geçen Bülent Aktuğ, bu ve şu bağlantıdaki kişi olabilir belki.
Ayrılırken bana en sevdiğim resmini verdi. Arkasına ne yazdığını ancak eve gelince, tuvalette okudum.
"Sen bir ahu gibi dağdan dağa kaçsan da yine
Seni aşkım canavarlar gibi takip edecek."
Tülay German'ın annesinin babası Kaptan Ahmed Şakir Bey, babasının babasıysa Kadı Bilalzade Abdülhamid Efendi'ymiş. German uzun zaman boyunca büyükbabasına "efendi" diyorlar diye kadılığı, kapıcılık filan gibi bir şey zannetmiş. Çok sonra öğrenmiş şehzadelere, kadılara efendi denildiğini.
Nat King Cole, 17 Mart 1919 doğumlu, popüler Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve caz piyanisti.
Ella Jane Fitzgerald, 25 Nisan 1917 doğumlu, yirminci yüzyılın en önemli Amerikalı caz vokalistlerinden biri.
La più bella del mondo (Dünyadaki en güzel), Marino Marini'nin bir şarkısı.
Summertime, 1934 yılında George Gershwin'in 1935 yapımı Porgy and Bess operası için hazırladığı bir aryadır.
Şarkı sözleri, operanın dayandığı Porgy romanının yazarı DuBose Heyward'a aittir. Bununla birlikte, ASCAP tarafından Ira Gershwin de şarkının yazarları arasında gösterilir.
Şarkı kısa sürede popüler olmuştur ve daha çok caz olarak söylenmiştir.
Kaç haftadır bu anın korkusuyla yaşıyordum. Tamam, korktuğum geldi başıma!.. Evlenmek... Resmi bir yerde, resmi bir takım kağıtlar imzalamak... Ben senin malınım demek... Ne emredersen onu yapacağım demek... Sözünden çıkmayacağım demek... Hem de iki tanık huzurunda... İki şahitle adam bile asılır! Mahkemede idam kararını kendi elinle imzalamak gibi bir şey. Veya... Veya... İdam değil de hayat boyu hapis gibi bir şey... Ölene dek kölelik... Ay!..
Çıkıyor kayık, iniyor kayık, Nazım Hikmet'in Bahri Hazer şiirinde geçen dizelerden.
Metrdotel Lefter.
Over the Rainbow, sözleri Yip Harburg'a, bestesi Harold Arlen'e ait bir balladdır. The Wizard of Oz filmi için yazılmıştır ve Dorothy Gale rolündeki Judy Garland tarafından söylenmiştir. En İyi Orijinal Şarkı Oscar'ını kazanmış ve Garland'ın en bilinen şarkısı olmuştur. Benim bildiğim en popüler yorumu, Israel Kamakawiwoʻole'ye ait olanı. Tülay German yorumunu internette göremedim. Filmde geçen versiyonu da şurada.
Kitapta söylendiğine göre Dave Brubeck'e ve saksofoncusu Paul Desmond'a 5/4'lük Türk ritmini Erdem Buri öğretmiştir ve Desmond dünyaca tanınan Take Five parçasını bu şekilde bestelemiştir. Şu konuşmanın tamamını dinlemek lazım, kesin konusu geçiyordur doğruysa.
Kitapta Erdem Buri'ye Erdem isminin Mustafa Kemal tarafından verildiği anlatılıyor:
Annesi Ferruh Hanım'ın bir oğlu oldu diye haber geldiğinde, dayısı Hamdullah Suphi Tanrıöver Atatürk'ün sofrasında. Mustafa Kemal soruyor:
"Hamdullah ne oldu, gülüyorsun?"
"Paşam, yeğenimin bir oğlu olmuş."
Mustafa Kemal:
"Söyle adını Erdem koysunlar..."
Kitabın bir yerinde Erdem Buri, Tülay German'a şunları söylüyor:
Biliyorsun, öyküler yazıyorum. Ben hikaye sözcüğü için anlatı'yı önermiştim, Nurullah Ataç ise öykü'yü. Onunki tuttu. Ama refakat sözcüğü için de benim önerdiğim eşlik tuttu. Neyse...
Bir Allah'ı Tanıyalım, Ali İzzet Özkan şiiri, türküsü.
Kitapta söylendiğine göre Kadir Has, Tülay German'ın hayatını kurtarmıştır. German sahnede şarkı söylerken, şarkıda geçen deyyus ifadesinden alınan bir tarla sahibi silah çekmiş, Kadir Has da oturduğu yerden fırlayıp adamın elini tutmuş.
Kız çıkınca, Eddy Marnay'ye telefon edip kliniğin adresini, telefon numarasını verdik. Eddy: "Dur sana Alain Delon'u veriyorum," dedi. Delon da "Courage (cesaret)," dedi. Ben Alain Delon'u tanımam ki!.. Erdem: "Ben Eddy ile plak seansını yönetmiştim. Çok saygılı bir çocuk," dedi. Mersi öyleyse...
Tam alışıyordu...
Geraldo Vandré, 12 Eylül 1935 doğumlu, Brezilyalı şarkıcı, besteci ve gitarist. Kitapta "Rio'dayken tandığım büyük besteci, şair ve yorumcu arkadaşım Geraldo Vandré de kurşuna dizilmiş." deniliyor ama baktığım kaynaklarda yaşadığı söyleniyor. Nasıl bir karışıklık söz konusu bilmiyorum. Caminhando. Disparada.
Ha Bu Diyar
Odaya girer girmez Erdem:
"Boğaz'a nasıl gidileceğini bilmeyen taksi şoförü de, Beyoğlu'nda gördüğün insanlar da çok mu memnunlar hallerinden? Neden İstanbul'a geldiler sanıyorsun? Köylerinde karınlarını doyuramadıkları için."
"Erdem, bu sakallıların, çarşaflıların babaları, kardeşleri As Kulüp'e baskın yapıp seni de beni de öldürmeye kalktılar. Unutuyorsun galiba."
"Ayrı şeylerden konuşuyoruz. Kazanmak için hemen demagoji yapma. Yıllar yıllar boyunca, bizim gibi ayrıcalıklılar İstanbul'da sefa sürerken, bu gördüğün adamların babaları, büyük babaları harbe gidip ölmeyi beklemişler köylerinde. Bugün İstanbul'u almalarını ben çok normal görüyorum."
"Ne kadar iyi niyetli ve de safsın Erdem. Çizdiğin yoksul köylü imajıyla ilgisi yok bu sakallıların. Gerici, fanatik insanlar bunlar. Neyse, keselim bu konuşmayı. İstanbul'daki ilk gecemde diskur dinlemek istemiyorum."
Pertev Naili Boratav, 2 Eylül 1907 doğumlu, Türk halkbilimcisi, halk edebiyatı ve folklor araştırmacısı.
TRT’de 500 Gün - Bir Dönemin Siyasi Hikayesi - İsmail Cem
Cemal Reşit Rey, 25 Ekim 1904 doğumlu, Türk Beşleri arasında yer alan Cumhuriyet tarihinin ilk kuşak bestecilerinden, Onuncu Yıl Marşı, Lüküs Hayat opereti gibi ünlü eserlerin yaratıcısı.
Burada kitap hakkında bir şeyler yazmayacağım. Kitapta geçen çeşitli isimleri, yerleri, olayları, nesneleri paylaşacağım. Bunlar, benim karşılaştığım zaman hakkında araştırma yapmak için not aldığım şeyler sadece. Başka birisi için hiçbir şey ifade etmeyebilir ama sonrasında benim için hatırlatıcı işlevi görecektir.
Dario Moreno ve Orhan Veli bir dönem oda arkadaşıymış. Kitapta Orhan Veli doğrudan geçmiyor ama diğer iki Garip ismen geçiyor.
Yatak fitili, görsel olarak şurada göründüğü gibi. Tam olarak ne olduğu hakkındaki araştırmalarım sonuçsuz kaldı. Twitter'da bir kullanıcı mitil nedir sorusuna cevap olarak şunları söylemiş: "Yatak, yorgan, yastık gibi gibi içi pamuk veya yün ile doldurulan şeylerde iç malzeme kaymasın diye kenara ya da ortalara atılan dikişler için kulanılan kalın ip ya da dikiş stili." Sanırım yatak fitili de bu demek veya buna yakın bir anlamı var. Ayrıca o kadar yatak fitili üreticimiz var ama biri bile ne olduğunu kısa da olsa sitesine yazmamış.
Toby Wing, 14 Temmuz 1915 doğumlu, Amerikalı aktris ve şov kızı.
Kitapta bir Topal Tavşan hikayesinden bahsediliyor. Bu olabilir.
Okula başlayalı üç hafta olmuş. Dün akşam yemekte, annem söyledi. Öyleyse, tam üç haftadır, her gece rüyamda Oktay Sinanoğlu'nu görüyorum.
Oktay Sinanoğlu bizim sınıfta, 1-B'de. Yanımdaki masada, Türkün'le oturuyor ve teneffüslerde bile durmadan yazı yazıyor. Sınıfın en çalışkanı o. İpek gibi sapsarı saçları var.
Küçük harflere başladık.
Sınıfta herkes Oktay'ı sevdiğimi anladı. Oktay'dan başka!..
Tülay German'ın gittiği ilkokul: Türk Maarif Cemiyeti (Ankara Koleji.)
Carmen Miranda, 9 Şubat 1909 doğumlu, Portekiz asıllı Brezilyalı samba şarkıcısı, dansçı, Broadway aktrisi ve 1930'lardan 1950'lere kadar popüler film yıldızı. Tülay German bir gün teneffüste bu sanatçının taklidini yaparken Melahat Öğretmenine yakalanmış (bu arada kitapta bazı kişi isimleri değiştirilmiş. Sanırım Tülay German'ın hakkında pek de iyi şeyler söylemediği kişilerin ismi değiştirilmiş sadece). Kitapta nasıl bir taklit olduğundan bahsedilmiyor ama belki de budur.
İlkokulda erkekleri dövüyormuş Tülay German. Erol Bakırcıoğlu'nu dövmüş bir gün örneğin.
Kitapta ismi geçen Bülent Aktuğ, bu ve şu bağlantıdaki kişi olabilir belki.
Ayrılırken bana en sevdiğim resmini verdi. Arkasına ne yazdığını ancak eve gelince, tuvalette okudum.
"Sen bir ahu gibi dağdan dağa kaçsan da yine
Seni aşkım canavarlar gibi takip edecek."
Tülay German'ın annesinin babası Kaptan Ahmed Şakir Bey, babasının babasıysa Kadı Bilalzade Abdülhamid Efendi'ymiş. German uzun zaman boyunca büyükbabasına "efendi" diyorlar diye kadılığı, kapıcılık filan gibi bir şey zannetmiş. Çok sonra öğrenmiş şehzadelere, kadılara efendi denildiğini.
Nat King Cole, 17 Mart 1919 doğumlu, popüler Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve caz piyanisti.
Ella Jane Fitzgerald, 25 Nisan 1917 doğumlu, yirminci yüzyılın en önemli Amerikalı caz vokalistlerinden biri.
La più bella del mondo (Dünyadaki en güzel), Marino Marini'nin bir şarkısı.
Summertime, 1934 yılında George Gershwin'in 1935 yapımı Porgy and Bess operası için hazırladığı bir aryadır.
Şarkı sözleri, operanın dayandığı Porgy romanının yazarı DuBose Heyward'a aittir. Bununla birlikte, ASCAP tarafından Ira Gershwin de şarkının yazarları arasında gösterilir.
Şarkı kısa sürede popüler olmuştur ve daha çok caz olarak söylenmiştir.
Kaç haftadır bu anın korkusuyla yaşıyordum. Tamam, korktuğum geldi başıma!.. Evlenmek... Resmi bir yerde, resmi bir takım kağıtlar imzalamak... Ben senin malınım demek... Ne emredersen onu yapacağım demek... Sözünden çıkmayacağım demek... Hem de iki tanık huzurunda... İki şahitle adam bile asılır! Mahkemede idam kararını kendi elinle imzalamak gibi bir şey. Veya... Veya... İdam değil de hayat boyu hapis gibi bir şey... Ölene dek kölelik... Ay!..
Çıkıyor kayık, iniyor kayık, Nazım Hikmet'in Bahri Hazer şiirinde geçen dizelerden.
Metrdotel Lefter.
Over the Rainbow, sözleri Yip Harburg'a, bestesi Harold Arlen'e ait bir balladdır. The Wizard of Oz filmi için yazılmıştır ve Dorothy Gale rolündeki Judy Garland tarafından söylenmiştir. En İyi Orijinal Şarkı Oscar'ını kazanmış ve Garland'ın en bilinen şarkısı olmuştur. Benim bildiğim en popüler yorumu, Israel Kamakawiwoʻole'ye ait olanı. Tülay German yorumunu internette göremedim. Filmde geçen versiyonu da şurada.
Kitapta söylendiğine göre Dave Brubeck'e ve saksofoncusu Paul Desmond'a 5/4'lük Türk ritmini Erdem Buri öğretmiştir ve Desmond dünyaca tanınan Take Five parçasını bu şekilde bestelemiştir. Şu konuşmanın tamamını dinlemek lazım, kesin konusu geçiyordur doğruysa.
Kitapta Erdem Buri'ye Erdem isminin Mustafa Kemal tarafından verildiği anlatılıyor:
Annesi Ferruh Hanım'ın bir oğlu oldu diye haber geldiğinde, dayısı Hamdullah Suphi Tanrıöver Atatürk'ün sofrasında. Mustafa Kemal soruyor:
"Hamdullah ne oldu, gülüyorsun?"
"Paşam, yeğenimin bir oğlu olmuş."
Mustafa Kemal:
"Söyle adını Erdem koysunlar..."
Kitabın bir yerinde Erdem Buri, Tülay German'a şunları söylüyor:
Biliyorsun, öyküler yazıyorum. Ben hikaye sözcüğü için anlatı'yı önermiştim, Nurullah Ataç ise öykü'yü. Onunki tuttu. Ama refakat sözcüğü için de benim önerdiğim eşlik tuttu. Neyse...
Bir Allah'ı Tanıyalım, Ali İzzet Özkan şiiri, türküsü.
Kitapta söylendiğine göre Kadir Has, Tülay German'ın hayatını kurtarmıştır. German sahnede şarkı söylerken, şarkıda geçen deyyus ifadesinden alınan bir tarla sahibi silah çekmiş, Kadir Has da oturduğu yerden fırlayıp adamın elini tutmuş.
Kız çıkınca, Eddy Marnay'ye telefon edip kliniğin adresini, telefon numarasını verdik. Eddy: "Dur sana Alain Delon'u veriyorum," dedi. Delon da "Courage (cesaret)," dedi. Ben Alain Delon'u tanımam ki!.. Erdem: "Ben Eddy ile plak seansını yönetmiştim. Çok saygılı bir çocuk," dedi. Mersi öyleyse...
Tam alışıyordu...
Geraldo Vandré, 12 Eylül 1935 doğumlu, Brezilyalı şarkıcı, besteci ve gitarist. Kitapta "Rio'dayken tandığım büyük besteci, şair ve yorumcu arkadaşım Geraldo Vandré de kurşuna dizilmiş." deniliyor ama baktığım kaynaklarda yaşadığı söyleniyor. Nasıl bir karışıklık söz konusu bilmiyorum. Caminhando. Disparada.
Ha Bu Diyar
Odaya girer girmez Erdem:
"Boğaz'a nasıl gidileceğini bilmeyen taksi şoförü de, Beyoğlu'nda gördüğün insanlar da çok mu memnunlar hallerinden? Neden İstanbul'a geldiler sanıyorsun? Köylerinde karınlarını doyuramadıkları için."
"Erdem, bu sakallıların, çarşaflıların babaları, kardeşleri As Kulüp'e baskın yapıp seni de beni de öldürmeye kalktılar. Unutuyorsun galiba."
"Ayrı şeylerden konuşuyoruz. Kazanmak için hemen demagoji yapma. Yıllar yıllar boyunca, bizim gibi ayrıcalıklılar İstanbul'da sefa sürerken, bu gördüğün adamların babaları, büyük babaları harbe gidip ölmeyi beklemişler köylerinde. Bugün İstanbul'u almalarını ben çok normal görüyorum."
"Ne kadar iyi niyetli ve de safsın Erdem. Çizdiğin yoksul köylü imajıyla ilgisi yok bu sakallıların. Gerici, fanatik insanlar bunlar. Neyse, keselim bu konuşmayı. İstanbul'daki ilk gecemde diskur dinlemek istemiyorum."
Pertev Naili Boratav, 2 Eylül 1907 doğumlu, Türk halkbilimcisi, halk edebiyatı ve folklor araştırmacısı.
TRT’de 500 Gün - Bir Dönemin Siyasi Hikayesi - İsmail Cem
Cemal Reşit Rey, 25 Ekim 1904 doğumlu, Türk Beşleri arasında yer alan Cumhuriyet tarihinin ilk kuşak bestecilerinden, Onuncu Yıl Marşı, Lüküs Hayat opereti gibi ünlü eserlerin yaratıcısı.
Horhor, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda bulunan Fatih ilçesinde bir semt.
Ben de bugün: Ben artık şarkı söylemek değil, şarkı dinlemek istiyorum diyorum. O kadar.
Yavru balaban bakışlı, yayla çiçeği kokuşlu yavrum, kurban olayım sana.
Yorumlar
Yorum Gönder
sen de yaz yaz yaz buraya yaz bütün sözlerini