GNU/Linux Dağıtım İsimleri
Giriş
GNU/Linux ile biraz da olsa ilgiliyseniz Topluluk Dağıtımı'nı duymuşsunuzdur, eğer duymadıysanız da yakında duymaya başlayacağınızı söyleyebilirim.
Topluluk Dağıtımı, Topluluk-dagitim listesi üzerinde gerçekleşen fikir teatileri ile soyut bir kavramdan elle tutulur, bilgisayara kurulur bir hal almaya başlıyor.
Bu liste üzerinde paralel olarak devam eden pek çok konudan biri de dağıtımın hangi ismi alacağı. Konu kullanıcadan geliştiriciye herkesi ilgilendirdiğinden isim konusunda öneriler hayli çeşitli.
Ben de isim konusunda bir öneri yapmadan ya da yapılmış önerilerden birine işte budur demeden önce dağıtımların isimlerine, anlamlarına ve hikayelerine bakmanın iyi olacağını düşündüm. Neyse ki birileri benden önce böyle bir şey düşünmüş ve şu an yararlanabileceğim pek güzel kaynaklar oluşturmuş. Lafı yeteri kadar uzattıktan sonra işte o dağıtımlar diyelim.
Tux'mu Linux'mu Adını Sen Koy, Adını Sen Koy
Arch Linux: Arch Linux, sadeliği ve zerafeti kendine hedef edinmiş bir GNU/Linux dağıtımıdır. Ekibinin tasarım yaklaşımı sadelik, şıklık, kod doğruluğu ve minimalizm üzerinedir. Arch'ın tam olarak neyi karşıladığını bilmemekle birlikte önce kelime anlamına ve sonrasında çeşitli iddialara bakalım. Arch İngilizce'de ayak kemeri, cilveli, cin gibi, en iyisi, kavis, kemer, açık göz, kurnaz, şeytanca, yay anlamlarına gelmektedir. Birinci iddiaya göre Arch, en üst düzey GNU/Linux dağıtımını ifade etmek için archenemy'den (baş düşman, çizgi roman dünyasında en güçlü kötüleri temsil eden grup) türetilmiştir. İkinci iddiaysa Arch'ın ilk başta sadece i686 için, yani sadece tek bir mimari için en iyileştirilmiş bir GNU/Linux dağıtımı olduğundan isminin İngilizce'de mimari anlamına gelen architecture'dan geldiğini söyler. Şu an diğer mimariler için olan sürümler de ayrı birer Arch'tır der ikinci iddia.
Backtrack: Backtrack, güvenlik testleri yapmak ve penetrasyon algılama için geliştirilmiş bir GNU/Linux dağıtımıdır. Dağıtımın ismi de davetsiz misafirlerin izlerini geri takip etmek için kullanılan İngilizce terim backtracking'den gelmektedir.
CentOS: CentOS, Red Hat firmasının dağıtımı olan Red Hat Enterprise Linux (RHEL) kaynak kodları üzerine kurulu ve bu dağıtımla uyumlu bir GNU/Linux dağıtımıdır. Bağımsız bir grup tarafından geliştirilen işletim sisteminin isminin açılımı Community Enterprise Operating System (Topluluk Girişimi İşletim Sistemi) biçimindedir.
Damn Small Linux: DSL veya DS Linux olarak da bilinen Damn Small Linux özellikle x86 mimarili, mini CD'lerle kullanmak ve düşük kapasiteli bilgisayarlarda çalışmak için hazırlanmış bir GNU/Linux dağıtımıdır. Aynı zamanda sabit diske veya USB belleğe yüklenebilir. Dağıtım yaklaşık 50 MB büyüklüğündedir ve ismi de buradan gelmektedir. Damn Small Linux Türkçe'ye Allah'ın Belası Küçük Linux, Lanet Küçük Linux veya Hey Dostum Kaldır O Lanet Olası Küçük Kıçını Linux olarak çevrilebilir.
Debian: Debian, Debian Projesi kapsamında dünyanın çeşitli bölgelerindeki gönüllüler tarafından hazırlanan; GNU/Linux, GNU/Hurd gibi farklı çekirdek seçeneklerine dayalı tamamen özgür bir GNU/Linux dağıtımıdır. Debian ismi, Ian Murdock'ın sevgilisi Debra'nın Deb'i ve Ian'ın ismi yan yana getirilerek oluşturulmuştur.
DeLi Linux: DeLi Linux özellikle eski bilgisayarlar için tasarlanmış bir GNU/Linux dağıtımıdır. DeLi Linux ismi Desktop Light Linux'tan (Hafif Masaüstü Linux'u) gelmektedir.
Dreamlinux: Dreamlinux, Brezilya menşeili ve Debian temelli bir GNU/Linux dağıtımıdır. İsim kendini açıklıyor, İngilizce'de rüya, hayal anlamlarına gelen dream ve Linux.
Elive: Elive, Debian tabanlı bir çalışan CD GNU/Linux dağıtımıdır. Enlightenment kullanır ve isminin e'sini buradan geri kalanını da İngilizce'de canlı anlamına gelen live'dan alır.
Fedora: Fedora, Fedora Projesi'nin ürettiği açık kaynak kodlu bir GNU/Linux dağıtımıdır. Fedora Projesi aslen Red Hat'a ekstra RPM paketleri sağlamak amacıyla oluşturulmuş bir ekstra paket projesiydi. Red Hat'ın 2003 yılında açık kaynak sürüm çıkartmayacağını, bunun yerine hiçbir kar amacı gütmeyen ve mevcut Red Hat kaynağını alıp geliştirecek bir organizasyona destekçi olacağını açıkladı. Bu proje önce Red Hat Linux Project olarak adlandırılmıştı ancak daha sonraları Fedora Projesi ile birleşince nihai isim Fedora olarak kaldı. Fedora, fötr şapkanın İngilizce karşılığıdır ve Red Hat'ın meşhur logosundaki şapkaya atıfta bulunmaktadır. İsmi daha önce Cornell Üniversitesi'nde geliştirilmiş başka bir yazılımın adı olduğu için tartışma konusu olmuş fakat kullanımı devam etmiştir.
Pardus: Pardus ismi, Anadolu Parsı'ndan, Panthera pardus tulliana'dan geliyor. Anadolu Parsı, Leopar alttüründeki büyük kedilerin Anadolu’daki son temsilcilerindendir. Boyu 200 - 250 cm, ağırlığı dişilerde 35 - 50 kg, erkeklerde 45 - 70 kg civarındadır. Yaklaşık ömrü 20 yıldır. Son derece çevik olan Anadolu parsı, etoburdur ve geyik, yaban keçisi, yaban domuzu, küçük memeliler ve kuşlar gibi birçok hayvan avını oluşturur. Anadolu Parsı Ege ve Batı Akdeniz, Doğu Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde, daha çok ormanlık ve dağlık alanlarda yaşamıştır.
PCLinuxOS: Mandrake tabanlı dağıtıma bu isim Texstar (Bill Reynolds) ve arkadaşları tarafından popüler bir GNU/Linux sitesi olan PCLinuxOnline'dan esinlenilerek konmuştur.
PUD GNU/Linux: PUD GNU/Linux, Tayvan menşelli, Ubuntu tabanlı, hafif ve hızlı bir çalışan CD GNU/Linux dağıtımıdır. PUD, Penk’s Underbred Distro'nun (Penk'in Kaba Dağıtımı) kısaltmasıdır.
Puppy Linux: Puppy Linux, kullanım kolaylığını hedeflemiş, hafif bir GNU/Linux dağıtımıdır. Dağıtımın Puppy isimli bir maskotu vardır, İngilizce'de yavru köpek anlamına gelen puppy aynı zamanda Çivava türü bu köpeğin gerçek ismidir ve Puppy Linux'a ismini verir.
Red Hat: Red Hat'ın ismi konusunda en iyisi Bob Young'ı dinlemek olacaktır: Kırmızı, batı tarihinde özgürlük ve otoritenin değişmesini sembolize eder... Kuruculardan Marc Ewing, Carnegie Mellon University'e giderken büyükbabasının kırmızı lakros şapkasını takarmış. Okulunda teknoloji alanında tanındığı için, herhangi bir problemi olana kırmızı şapkalı çocuğa git denirmiş... Ewing, projelerini arkadaşlarınınkinden farklılaştırmak için Red Hat 1, Red Hat 2 gibi isimlendirirmiş. GNU/Linux projesine başladığındaysa daha iyi bir tane bulamadığı için projenin ismini Red Hat Linux koymuş.
Sabayon: Sabayon, Fabio Erculiani ve Sabayon geliştirici takımı tarafından üretilen Gentoo tabanlı bir GNU/Linux dağıtımıdır. Gentoo'dan farklı olarak, Sabayon önceden derlenmiş olarak kurulur. Trentino menşeli bu dağıtım ismini Zabaglione olarak da bilinen aynı isimli tatlıdan alır.
Slackware: Slackware, 1992 yılında Patrick Volkerding tarafından yaratılmış ve şu an geliştirilen en eski GNU/Linux dağıtımıdır. Patrick Volkerding, Slackware'ye ilk olarak özel bir yan proje olarak başlar ve ciddi bir hal almaması için İngilizce'de boşluk, dikkatsiz, durgun, gelişigüzel, hımbıl, kaytarıcı, mıymıntı, tembel anlamlarına gelen slack ismini verir. Bu kelime aynı zamanda Church of the SubGenius'taki (Yarı-Dahiler Kilisesi) Slack'a göndermedir.
Slax: Slax, Slackware tabanlı bir çalışan CD dağıtımıdır. İlk olarak Slackware Live olarak geliştirilen proje daha sonra Slax olur. İsim de anlaşıldığı üzere Slackware'den türetilir.
TinyME: TinyME, Openbox pencere yöneticisi kullanan hafif bir GNU/Linux dağıtımıdır. İsmi İngilizce'de küçücük, küçük, mini, minicik, ufak ve bana, beni, ben anlamlarına gelen tiny ve me'den almıştır.
Ubuntu: Ubuntu sözcüğü, Zulu dilinde; "Ben, seninle ben oldum" demektir, aynı zamanda "başkalarına karşı merhametli, şefkatli, iyiliksever" olmak gibi insani değerlerin temel alındığı bir dünya görüşüdür. Buradan hareketle Ubuntu, İnsanlık için Linux (Linux For Human Beings) sloganını kullanır.
Ubuntu Studio: Ubuntu Studio; Ses, video, animasyon üretimi üzerine kurulu resmi bir Ubuntu sürümüdür ve pekçok çokluortam paketini içinde barındırır. İsmi İngilizce'de stüdyo, atölye, set anlamlarına gelen Studio ve Ubuntu'nun birleştirilmesiyle oluşturulmuştur.
Xandros: Xandros, Xandros Corporation tarafından geliştirilen bir GNU/Linux dağıtımıdır. En önemli özelliği, kullanım ve görsellik bakımından Windows XP'ye benziyor oluşudur. İsmini Yunanistan'daki Andros Adası'ndan alır. Xandros'un kurucularından Mike Bego'nun söylediğine göre Will Roseman mitolojik bağlamda Isle of Man (Man Adası) ile ilişkili olduğundan dağıtıma isim olarak Andros Adası'nı seçer. Efsaneye göre Man Adası erkeğin doğduğu yerdir, Xandros da masaüstünde GNU/Linux'un doğumu olacaktır. İsmin en önündeki X'in X Window System'den geldiğiyse doğru değildir, X sadece sesi ve ismin imajını güçlendirmek için eklenmiştir.
Xubuntu: Xubuntu, Ubuntu'nun Xfce kullanılarak oluşturulmuş resmi bir türevidir. Xfce masaüstü ortamını kullanmasından dolayı daha az sistem kaynağı kullanır. Sürpriz barındırmayan ismi Xfce ile Ubuntu'nun birleşmesiyle oluşmuştur.
Zenwalk: Zenwalk, Slackware tabanlı bir GNU/Linux dağıtımıdır. Kurucusu Jean-Philippe Guillemin dağıtımın isminin anlamı sorulduğunda Zenwalk'ın (Zen yürüyüşü) Steve Jobs'un Apple'den atıldıktan sonra geliştirdiği Nextstep'e (sonraki adım olarak çevrilebilir) benzer bir anlama sahip olduğunu söyler. Zen felsefesini benimsediği de iddia edilebilir.
Çıkış
Kendi adıma uzun, eğlenceli ve bilgilendirici bir yazı olduğunu söyleyebilirim. Tanımadığım pek çok GNU/Linux'u sadece isim olarak da olsa öğrenmiş oldum. Eminim pek çok eksik ve hata vardır listede. Düzeltmek veya ekleme yapmak isterseniz çekinmeyin.
Kaynaklar
GNU/Linux ile biraz da olsa ilgiliyseniz Topluluk Dağıtımı'nı duymuşsunuzdur, eğer duymadıysanız da yakında duymaya başlayacağınızı söyleyebilirim.
Topluluk Dağıtımı, Topluluk-dagitim listesi üzerinde gerçekleşen fikir teatileri ile soyut bir kavramdan elle tutulur, bilgisayara kurulur bir hal almaya başlıyor.
Bu liste üzerinde paralel olarak devam eden pek çok konudan biri de dağıtımın hangi ismi alacağı. Konu kullanıcadan geliştiriciye herkesi ilgilendirdiğinden isim konusunda öneriler hayli çeşitli.
Ben de isim konusunda bir öneri yapmadan ya da yapılmış önerilerden birine işte budur demeden önce dağıtımların isimlerine, anlamlarına ve hikayelerine bakmanın iyi olacağını düşündüm. Neyse ki birileri benden önce böyle bir şey düşünmüş ve şu an yararlanabileceğim pek güzel kaynaklar oluşturmuş. Lafı yeteri kadar uzattıktan sonra işte o dağıtımlar diyelim.
Tux'mu Linux'mu Adını Sen Koy, Adını Sen Koy
Arch Linux: Arch Linux, sadeliği ve zerafeti kendine hedef edinmiş bir GNU/Linux dağıtımıdır. Ekibinin tasarım yaklaşımı sadelik, şıklık, kod doğruluğu ve minimalizm üzerinedir. Arch'ın tam olarak neyi karşıladığını bilmemekle birlikte önce kelime anlamına ve sonrasında çeşitli iddialara bakalım. Arch İngilizce'de ayak kemeri, cilveli, cin gibi, en iyisi, kavis, kemer, açık göz, kurnaz, şeytanca, yay anlamlarına gelmektedir. Birinci iddiaya göre Arch, en üst düzey GNU/Linux dağıtımını ifade etmek için archenemy'den (baş düşman, çizgi roman dünyasında en güçlü kötüleri temsil eden grup) türetilmiştir. İkinci iddiaysa Arch'ın ilk başta sadece i686 için, yani sadece tek bir mimari için en iyileştirilmiş bir GNU/Linux dağıtımı olduğundan isminin İngilizce'de mimari anlamına gelen architecture'dan geldiğini söyler. Şu an diğer mimariler için olan sürümler de ayrı birer Arch'tır der ikinci iddia.
Backtrack: Backtrack, güvenlik testleri yapmak ve penetrasyon algılama için geliştirilmiş bir GNU/Linux dağıtımıdır. Dağıtımın ismi de davetsiz misafirlerin izlerini geri takip etmek için kullanılan İngilizce terim backtracking'den gelmektedir.
CentOS: CentOS, Red Hat firmasının dağıtımı olan Red Hat Enterprise Linux (RHEL) kaynak kodları üzerine kurulu ve bu dağıtımla uyumlu bir GNU/Linux dağıtımıdır. Bağımsız bir grup tarafından geliştirilen işletim sisteminin isminin açılımı Community Enterprise Operating System (Topluluk Girişimi İşletim Sistemi) biçimindedir.
Damn Small Linux: DSL veya DS Linux olarak da bilinen Damn Small Linux özellikle x86 mimarili, mini CD'lerle kullanmak ve düşük kapasiteli bilgisayarlarda çalışmak için hazırlanmış bir GNU/Linux dağıtımıdır. Aynı zamanda sabit diske veya USB belleğe yüklenebilir. Dağıtım yaklaşık 50 MB büyüklüğündedir ve ismi de buradan gelmektedir. Damn Small Linux Türkçe'ye Allah'ın Belası Küçük Linux, Lanet Küçük Linux veya Hey Dostum Kaldır O Lanet Olası Küçük Kıçını Linux olarak çevrilebilir.
Debian: Debian, Debian Projesi kapsamında dünyanın çeşitli bölgelerindeki gönüllüler tarafından hazırlanan; GNU/Linux, GNU/Hurd gibi farklı çekirdek seçeneklerine dayalı tamamen özgür bir GNU/Linux dağıtımıdır. Debian ismi, Ian Murdock'ın sevgilisi Debra'nın Deb'i ve Ian'ın ismi yan yana getirilerek oluşturulmuştur.
DeLi Linux: DeLi Linux özellikle eski bilgisayarlar için tasarlanmış bir GNU/Linux dağıtımıdır. DeLi Linux ismi Desktop Light Linux'tan (Hafif Masaüstü Linux'u) gelmektedir.
Dreamlinux: Dreamlinux, Brezilya menşeili ve Debian temelli bir GNU/Linux dağıtımıdır. İsim kendini açıklıyor, İngilizce'de rüya, hayal anlamlarına gelen dream ve Linux.
Elive: Elive, Debian tabanlı bir çalışan CD GNU/Linux dağıtımıdır. Enlightenment kullanır ve isminin e'sini buradan geri kalanını da İngilizce'de canlı anlamına gelen live'dan alır.
Fedora: Fedora, Fedora Projesi'nin ürettiği açık kaynak kodlu bir GNU/Linux dağıtımıdır. Fedora Projesi aslen Red Hat'a ekstra RPM paketleri sağlamak amacıyla oluşturulmuş bir ekstra paket projesiydi. Red Hat'ın 2003 yılında açık kaynak sürüm çıkartmayacağını, bunun yerine hiçbir kar amacı gütmeyen ve mevcut Red Hat kaynağını alıp geliştirecek bir organizasyona destekçi olacağını açıkladı. Bu proje önce Red Hat Linux Project olarak adlandırılmıştı ancak daha sonraları Fedora Projesi ile birleşince nihai isim Fedora olarak kaldı. Fedora, fötr şapkanın İngilizce karşılığıdır ve Red Hat'ın meşhur logosundaki şapkaya atıfta bulunmaktadır. İsmi daha önce Cornell Üniversitesi'nde geliştirilmiş başka bir yazılımın adı olduğu için tartışma konusu olmuş fakat kullanımı devam etmiştir.
Freespire: 2005 Ağustos'ta, Linspire'nin kaynak havuzunu kullanan Freespire isminde bir canlı CD GNU/Linux dağıtımı yanlışlıkla internete düştü. Daha sonra bu dağıtım Freespire ismini bırakarak ve Squiggle geliştirme kod adını alarak kendini has bir dağıtım olma yolunda ilerledi. Bu dağıtımın aktif geliştirimi artık devam etmemektedir. Linspire'nin ismi geçmişken onun hikayesini anlatmadan geçmek olmaz. Linspire ilk başta Lindows ismine sahipti. Microsoft bu ismin kendi ürünleri Windows'a benzediğini söyleyerek dava açtı ama umduğunu bulamadı. Yine de epey bir ödeme yaparak Lindows ismini Linspire olarak değiştirtti. Linspire, Linux'un l'si ve İngilizce'de esin, ilham anlamlarına gelen inspire'den oluşmutur.
Fluxbuntu: Fluxbuntu pencere yöneticisi olarak Fluxbox kullanan Ubuntu tabanlı bir GNU/Linux dağıtımıdır. İsminin baş kısmını Fluxbox'un flux'u (akı kapasitörünün akı) son kısmınıysa Ubuntu'nun buntu oluşturur.
Foresight Linux: Foresight Linux, son kullanıcıyı hedefleyen bir GNU/Linux dağıtımıdır. Foresight Linux, Conary ismi verilen bir paket yöneticisi kullanmaktadır. Conary; DEB, RPM, PiSi gibi paket yönetim sistemlerine alternatif olarak Rpath tarafından geliştirilmiştir. Foresight Linux, bazı dağıtımlarda olduğu gibi bir uygulamanın yeni sürümü için dağıtımın bir sonraki sürümünü beklemediği ve çıkar çıkmaz bu sürüme geçtiği için ileri görüş, öngörü, önsezi, sağduyu, seziş anlamlarına gelen İngilizce'deki Foresight'ı isim olarak almıştır.
Frugalware Linux: Frugalware Linux Pacman paket yönetim sistemi kullanan, Slackware tabanlı bir GNU/Linux dağıtımıdır. Komut satırına aşina kullanıcılar için tasarlanmıştır. Her ne kadar resmi olarak böyle olduğu söylenmiş olmasa da dağıtım ismini büyük ihtimalle tutumluluk felsefesinden (frugality philosphy) almıştır.
Gentoo: Gentoo, GNU/Linux dağıtımları arasında en hızlılardan ve en özelleştirilebilir olanlardan biridir. Kaynak kod tabanlı kurulumunun zorluğu sebebiyle diğer GNU/Linux dağıtımları kadar yaygın olamasa da kaynak kurulumlu dağıtımlar arasında en popüleridir. Özelleşmiş Linux dağıtımları hazırlanırken temel olarak kullanılmaya uygundur. Gentoo ilk olarak Daniel Robbins tarafından Enoch ismiyle başlamıştır. Daha sonra Enoch ismi dünyanın en hızlı yüzen pengueni olan Gentoo ile değiştirilir.
gOS: gOS, Google uygulamalarıyla bütünleşik çalışması için özelleştirmeler içeren Ubuntu temelli bir GNU/Linux dağıtımıdır. gOS, good OS (iyi işletim sistemi) isminin kısaltmasıdır.
KNOPPIX: KNOPPIX, Debian tabanlı bir GNU/Linux dağıtımıdır. Kurulum gerektirmeyen dağıtımlar arasında en meşhur olanlardan biridir. İsmini kurucusu Klaus Knopper'den almaktadır.
Linux Mint: Linux Mint; Ubuntu ve Debian'ı temel alan İrlanda menşeli GNU/Linux dağımıdır. Mint İngilizce'de nane, nane şekeri ve nane yeşili anlamlarına gelmektedir. Mint takımından Clement Lefebvre da bu isim hakkında "Linux Mint bir dağıtım olmadan önce diğer dağıtımlar ve uygulamalar için eğitseller ve makaleler hazırlayan bir internet sitesiydi. Mint, canlıydı, bir kaliteyi ifade ediyordu, söylemesi ve hatırlaması kolaydı. Ayrıca sevgili penguenlerimizi sarmalayan serin ve buzlu bir şeyler de vardı Mint'te." açıklamalarında bulunmuştur.
Mandriva: MandrakeSoft, Hearst Corporation'ın Mandrake isminin Mandrake the Magician'dan alındığı iddiası yüzünden yayıncılık alanında faaliyet gösteren bu uluslararası medya şirketiyle davalık oldu ve bu davayı kaybetti. Bunun sonucu olarak da ismini değiştirmek zorunda kaldı. Daha sonra Mandrake Linux şirketi başka bir bir dağıtım olan Connectiva ile bir şirket evliliği gerçekleştirdi. Bu birleşmeyle birlikte masaüstü kullanımına yönelik bir dağıtım olan Lycoris'i de satın alan şirket, yeni isim olarak da MandrakeSoft ve Conectiva kombinasyonu yansıtacak Mandriva'yı seçti.
MEPIS: MEPIS, Debian tabanlı bir GNU/Linux dağıtımıdır. Yaratıcısı Warren Woodford'a göre MEPIS'in hiçbir özel anlamı yoktur. Warren Woodford telefonda arkadışıyla konuşurken bir kelimeyi yanlışlıkla MEPIS olarak duyar ve basit, beş harfli, arkasında hiçbir firma olmayan bu ismi beğenerek kullanmaya karar verir.
OpenGEU: OpenGEU, ilk başta Geubuntu olarak başlar ama Canonical ile isim konusunda anlaşamayınca şimdiki ismini alır. İsmi GNOME, Enlightenment ve Ubuntu'nun baş harflerinden gelir.
openSUSE: Novell tarafından desteklenen ve Linux'un her yerde kullanımını amaçlayan topluluk dağıtımının ismi open (özgür) ve Software- und System-Entwicklung'ın (Yazılım ve Sistem Geliştirme) kısaltmasından oluşmaktadır. Bununla birlikte bazı görüşler SUSE'nin Alman mucid Konrad Zuse'ye saygı belirtmek için yapılmış bir atıf olduğunu söyler.
Pardus: Pardus ismi, Anadolu Parsı'ndan, Panthera pardus tulliana'dan geliyor. Anadolu Parsı, Leopar alttüründeki büyük kedilerin Anadolu’daki son temsilcilerindendir. Boyu 200 - 250 cm, ağırlığı dişilerde 35 - 50 kg, erkeklerde 45 - 70 kg civarındadır. Yaklaşık ömrü 20 yıldır. Son derece çevik olan Anadolu parsı, etoburdur ve geyik, yaban keçisi, yaban domuzu, küçük memeliler ve kuşlar gibi birçok hayvan avını oluşturur. Anadolu Parsı Ege ve Batı Akdeniz, Doğu Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde, daha çok ormanlık ve dağlık alanlarda yaşamıştır.
PCLinuxOS: Mandrake tabanlı dağıtıma bu isim Texstar (Bill Reynolds) ve arkadaşları tarafından popüler bir GNU/Linux sitesi olan PCLinuxOnline'dan esinlenilerek konmuştur.
PUD GNU/Linux: PUD GNU/Linux, Tayvan menşelli, Ubuntu tabanlı, hafif ve hızlı bir çalışan CD GNU/Linux dağıtımıdır. PUD, Penk’s Underbred Distro'nun (Penk'in Kaba Dağıtımı) kısaltmasıdır.
Puppy Linux: Puppy Linux, kullanım kolaylığını hedeflemiş, hafif bir GNU/Linux dağıtımıdır. Dağıtımın Puppy isimli bir maskotu vardır, İngilizce'de yavru köpek anlamına gelen puppy aynı zamanda Çivava türü bu köpeğin gerçek ismidir ve Puppy Linux'a ismini verir.
Red Hat: Red Hat'ın ismi konusunda en iyisi Bob Young'ı dinlemek olacaktır: Kırmızı, batı tarihinde özgürlük ve otoritenin değişmesini sembolize eder... Kuruculardan Marc Ewing, Carnegie Mellon University'e giderken büyükbabasının kırmızı lakros şapkasını takarmış. Okulunda teknoloji alanında tanındığı için, herhangi bir problemi olana kırmızı şapkalı çocuğa git denirmiş... Ewing, projelerini arkadaşlarınınkinden farklılaştırmak için Red Hat 1, Red Hat 2 gibi isimlendirirmiş. GNU/Linux projesine başladığındaysa daha iyi bir tane bulamadığı için projenin ismini Red Hat Linux koymuş.
Sabayon: Sabayon, Fabio Erculiani ve Sabayon geliştirici takımı tarafından üretilen Gentoo tabanlı bir GNU/Linux dağıtımıdır. Gentoo'dan farklı olarak, Sabayon önceden derlenmiş olarak kurulur. Trentino menşeli bu dağıtım ismini Zabaglione olarak da bilinen aynı isimli tatlıdan alır.
Sidux: Sidux, Kurulabilir bir çalışan CD dağıtımıdır. Debian'ın kararsız dalı Sid'i temel alır. Sidux ismini Sid'den alır. Sid deposu da ismini Toy Story karakterlerinden sürekli kız kardeşinin oyuncaklarını kıran ve onlara işkence eden Sid Phillips'tan alır.
Slackware: Slackware, 1992 yılında Patrick Volkerding tarafından yaratılmış ve şu an geliştirilen en eski GNU/Linux dağıtımıdır. Patrick Volkerding, Slackware'ye ilk olarak özel bir yan proje olarak başlar ve ciddi bir hal almaması için İngilizce'de boşluk, dikkatsiz, durgun, gelişigüzel, hımbıl, kaytarıcı, mıymıntı, tembel anlamlarına gelen slack ismini verir. Bu kelime aynı zamanda Church of the SubGenius'taki (Yarı-Dahiler Kilisesi) Slack'a göndermedir.
Slax: Slax, Slackware tabanlı bir çalışan CD dağıtımıdır. İlk olarak Slackware Live olarak geliştirilen proje daha sonra Slax olur. İsim de anlaşıldığı üzere Slackware'den türetilir.
TinyME: TinyME, Openbox pencere yöneticisi kullanan hafif bir GNU/Linux dağıtımıdır. İsmi İngilizce'de küçücük, küçük, mini, minicik, ufak ve bana, beni, ben anlamlarına gelen tiny ve me'den almıştır.
Ubuntu: Ubuntu sözcüğü, Zulu dilinde; "Ben, seninle ben oldum" demektir, aynı zamanda "başkalarına karşı merhametli, şefkatli, iyiliksever" olmak gibi insani değerlerin temel alındığı bir dünya görüşüdür. Buradan hareketle Ubuntu, İnsanlık için Linux (Linux For Human Beings) sloganını kullanır.
Ubuntu Studio: Ubuntu Studio; Ses, video, animasyon üretimi üzerine kurulu resmi bir Ubuntu sürümüdür ve pekçok çokluortam paketini içinde barındırır. İsmi İngilizce'de stüdyo, atölye, set anlamlarına gelen Studio ve Ubuntu'nun birleştirilmesiyle oluşturulmuştur.
Xandros: Xandros, Xandros Corporation tarafından geliştirilen bir GNU/Linux dağıtımıdır. En önemli özelliği, kullanım ve görsellik bakımından Windows XP'ye benziyor oluşudur. İsmini Yunanistan'daki Andros Adası'ndan alır. Xandros'un kurucularından Mike Bego'nun söylediğine göre Will Roseman mitolojik bağlamda Isle of Man (Man Adası) ile ilişkili olduğundan dağıtıma isim olarak Andros Adası'nı seçer. Efsaneye göre Man Adası erkeğin doğduğu yerdir, Xandros da masaüstünde GNU/Linux'un doğumu olacaktır. İsmin en önündeki X'in X Window System'den geldiğiyse doğru değildir, X sadece sesi ve ismin imajını güçlendirmek için eklenmiştir.
Xubuntu: Xubuntu, Ubuntu'nun Xfce kullanılarak oluşturulmuş resmi bir türevidir. Xfce masaüstü ortamını kullanmasından dolayı daha az sistem kaynağı kullanır. Sürpriz barındırmayan ismi Xfce ile Ubuntu'nun birleşmesiyle oluşmuştur.
Zenwalk: Zenwalk, Slackware tabanlı bir GNU/Linux dağıtımıdır. Kurucusu Jean-Philippe Guillemin dağıtımın isminin anlamı sorulduğunda Zenwalk'ın (Zen yürüyüşü) Steve Jobs'un Apple'den atıldıktan sonra geliştirdiği Nextstep'e (sonraki adım olarak çevrilebilir) benzer bir anlama sahip olduğunu söyler. Zen felsefesini benimsediği de iddia edilebilir.
Çıkış
Kendi adıma uzun, eğlenceli ve bilgilendirici bir yazı olduğunu söyleyebilirim. Tanımadığım pek çok GNU/Linux'u sadece isim olarak da olsa öğrenmiş oldum. Eminim pek çok eksik ve hata vardır listede. Düzeltmek veya ekleme yapmak isterseniz çekinmeyin.
Kaynaklar
- Etymology of A Distro
- 5 Interesting Linux Distro Names
- Biglist of Linux Distro Names and their meanings
- Pardus ismi nereden geliyor?
- Ubuntu Türkiye Wiki - Ubuntu
- Vikipedi - Fedora
- Vikipedi - Damn Small
- Vikipedi - CentOS
- Vikipedi - Linux dağıtımları
- Ever wonder how Red Hat got its name?
- Where did RedHat get its name? We have got the answer.
- Ekşi Sözlük - koskoca imparatorluğun ismini osman koyan zihniyet
sidux>>aptosid
YanıtlaSilaptosid: Sidux dağıtımının gelişiminin sona ermesinden sonra aynı geliştirici takımının farklı bir isimle geliştirmeye başladıkları GNU/Linux dağıtımı. Apt komutlarını bilmediğim için isimdeki anlamı çıkaramadım ama apt o sid, apt to sid, up to sid gibi anlamları olduğunu tahmin ediyorum. Debian'ın Sid deposuna güncellenmiş hali olduğuna bir vurgu olması olası.
YanıtlaSilaptosid'in ismi hakkında Wikipedia'da bir alt madde varmış. Buradaki bilgileri de aktarayım. apto kısmı latince bir kelime olan aptus'tan gelmektedir ve hazır etmek, adapte etmek, uygun hale getirmek anlamları taşımaktadır. Diğer bir yorumsa apto'nun Yunanca sid'den (gelen) anlamındaki απ'το sid (ap'to sid) ifadesinden geldiğidir. Dağıtımın sürüm isimleri de Yunan Mitolojisi'nden gelmektedir.
YanıtlaSil8 sene kadar önce DeLi Linux'un geliştiricisi Henry Jensen ile sohbetimiz olmuştu. Deli kelimesinin Türkçe'deki anlamını söylediğimde bana Türkçe olarak biraz Türkçe bildiğini, bu ismi seçme sebeplerinden birinin bu olduğunu söylemişti :)
YanıtlaSilHarikaymış :) Bunu size söylemesi de ayrı bir olay tabii :)
YanıtlaSilgOS sonlandırıldı bildiğim kadarı ile sitesi açılmıyor ve arama sonuçlarında çıkmıyor
YanıtlaSilListede artık aktif olarak geliştirilmeyen veya farklı bir isimle geliştirilmeye devam eden dağıtımlar da bulunuyor, isimlerini önemli bulduğum için.
YanıtlaSilYazının kendisine ekleme yapmamayı tercih ediyorum, gezegenlere tekrar düşme gibi bir durum olmaması için ama yazıda belirttiğim gibi eksik ve / veya hataları bildirebilirsiniz.
YanıtlaSilEksik olduğu belirtilen bir iki taneyi daha eklemeye çalışayım.
Trisquel: Trisquel ev kullanıcılarını, eğitim merkezlerini, küçük ölçekli şirketleri, hedefleyen tamamen özgür bir GNU/Linux dağıtımıdır. Linux'un Linux-libre tarafından sunulan ve tamamen özgür olan sürümünü kullanır. Trisquel ismiyse Kelt sembol triskelion'den (üç bacaklı) gelmektedir. Triskele olarak da bilinen Triskelion, aynı merkezden çıkan üç dalın aynı yönde spiral olacak şekilde bükülmüş dönel simetriye sahip sembolleri ifade etmektedir. Dağıtımın logosu da temel aldığı Debian'ın logosunun bu triskelion olarak resmedilmiş halidir.
gNewSense: gNewSense, Ubuntu tabanlı, tamamen özgür bir GNU/Linux dağıtımıdır. Ubuntu'nun kullanıcı dostu taraflarını alırken, tüm özgür olmayan yazılımlardan arındırılmıştır. Dağıtımın ismi RMS'nin GPG anahtarına atıf olması için ilk olarak Gnusiance olarak ortaya çıkmıştır. Fakat daha sonra geliştiricileri tarafından dağıtımın yeni algısını yansıtması ve GNU ile bir cinas oluşturması için gNewSense olarak değiştirilmiştir.
YanıtlaSilMageia: Mageia, Mandriva topluluğunun Mandriva'nın geleceği konusundaki şüpheleri nedeniyle Mandriva'dan çatallayarak geliştirmeye başladıkları bir GNU/Linux dağıtımıdır. Mageia (μαγεία) terimi Yunanca'da büyü, sihir anlamlarına gelmektedir. Mandriva'nın ilk ismi olan Mandrake'nin esin kaynağı olan Mandrake the Magician'e bir atıf vardır.
YanıtlaSilBu liste bitmez ve bu iyi bir şey :)
YanıtlaSilTulga: Tulga, çeşitli nedenlerle henüz aktif geliştirme sürecine girememiş bir GNU/Linux dağıtımı projesidir. Dağıtım ismini Orta Asya Türkleri'nin kullandığı savaş başlığı (miğfer anlamına gelen) tulgadan almıştır. Tulga günümüzde halen Orta Asya'da kullanılıyor olmasına karşın ülkemizde tolga halini almış ve isim, soyisim olarak kullanılmaktadır.
Lapis: Lapis, GNOME ve KDE masaüstü ortamlarını ve RPM paket sistemini kullanan, PCLinuxOS'u temel alan bir GNU/Linux dağıtımıdır. Dağıtımın ismi için Türk GNU/Linux camiasında önemli bir rol oynayan Linux Sevenler grubunun simgesi olan Lapis Lazuli taşı seçilmiştir. Lapis lazuli (laciverttaşı), çok eski çağlardan beri mücevher olarak kullanılan bir taş türüdür. Koyu mavi renkte, yarışeffaf-opak niteliğinde, özellikle Antik Mısır'da Firavunlar tarafından çok önem verilmiş kıymetli bir taştır.
Dağıtımlar Etimolojisi
YanıtlaSil